Γράφει o Μάκης Σάλτας “Vietnam” ΣΑΒ. 20:00-22:00
Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΕΡΧΕΤΑΙ – J.B PRIESTLEY
ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΘΕΑΤΡΕΙΣ – ΘΕΑΤΡΟ ΜΙΚΡΟΣ ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ
Έχουμε υπάρξει πολλές φορές στη ζωή μας αυτάρεσκοι, ανάλγητοι, αιθεροβάμονες. Αυτές οι ψυχικές καταστάσεις εμφανίζονται συνήθως τις στιγμές που βιώνουμε επαγγελματική επιτυχία, άνοδο στη κλίμακα εξουσίας, οικονομική επάρκεια που μας επιβάλλει να υιοθετήσουμε ένα ανώτερο κοινωνικό status. Οι πιο πολλοί θα έχουμε συναντήσει τον επιχειρηματία που οφείλει τη επιτυχία του στην εκμετάλλευση του εργατικού δυναμικού του.
Έχουμε γνωρίσει κυρίες της καλής κοινωνίας που ασχολούνται με αγαθοεργίες δήθεν από φιλανθρωπία. Πολύφερνους γαμπρούς που συνδυάζουν τις δουλειές τους με ένα αδιάφορο γάμο, κακομαθημένα κορίτσια που νομίζουν ότι η ζωή είναι γκαρνταρόμπα και νευρωτικούς έφηβους που ψάχνονται μέσα από τα λάθη της νιότης.
Αυτές είναι οι πρωταγωνιστικές φιγούρες του θεατρικού έργου Ο Επιθεωρητής Έρχεται. Κλασσικό έργο του J.B Priestley από το 1945 όπου περιγράφει τη ζωή μιας εύπορης οικογένειας της προπολεμικής Αγγλίας. Ένα κοινωνικό δράμα τακτοποιημένο άψογα στα πλαίσια που επιτάσσει ένα καλοδουλεμένο αστυνομικό θρίλερ δωματίου της εποχής. Παράσταση υπερβολικά σοσιαλιστική για τη Βικτωριανή Αγγλία μιας και η πρεμιέρα της έγινε στη Μόσχα της Σοβιετικής Ένωσης. Την επόμενη χρονιά έκανε πρεμιέρα στο Λονδίνο.
Όλα κυλούσαν ήρεμα κι ευτυχισμένα στο σπιτικό των Birling. Η οικογένεια γιόρταζε των επικείμενο αρραβώνα της κόρης Sheila με τον Gerald Croft, γόνο πλούσιας οικογένειας επίσης, με σκοπό την επιχειρηματική σύμπραξη των δυο οικογενειών και την περαιτέρω ευδαιμονία τους. Το σκηνικό αλλάζει με την έλευση του επιθεωρητή Goole o οποίος ερευνά το θάνατο της Eva Smith, πρώην εργαζόμενη στο εργοστάσιο του πατριάρχη Arthur Birling. Οι ερωτήσεις καταιγιστικές, οι αποκαλύψεις τρομακτικές και κανένας από τους εμπλεκόμενους δεν θα μείνει ανεπηρέαστος από την ψυχομετρική ανάκριση του επιθεωρητή.
Σε αυτό το κόσμο μας μεταφέρει η θεατρική ομάδα ΘΕΑΤΡΕΙΣ.
Ένα κόσμο που τον συναντάμε και σήμερα. Αδιάφορο και περιχαρακωμένο. Αλλεργικό σε κάθε τι αντίθετο με αυτά που πρεσβεύει. Έτοιμο να προτάξει οποιαδήποτε ανόητη δικαιολογία για να μη χάσει τη βολή του, να κρυφτεί πίσω από την ανεπάρκεια του να αισθανθεί.
Ο Δημήτρης Κωνσταντέλης ( Arthur Birling) επαρκής στο ρόλο του πατέρα. Κωμικός μέσα στη δραματικότητα του ρόλου μας δίνει την εικόνα ενός υπερφίαλου εγωιστή που πιστεύει ότι μπορεί να ελέγξει το ρουν της ιστορίας.
Ταιριαστό ζευγάρι η Μαριλένα Καπόγλη ( Sibil Birling ), επιφορτισμένη με την ευθύνη της σκηνοθεσίας, παρουσίασε μια ψυχρή και σοβαροφανή ηλικιωμένη κυρία που νομίζει ότι κουβαλά ως χρέος να αποφασίζει ποιος και εάν θα βοηθηθεί ανάλογα με την τάξη του. Ο Γιάννης Γιαραμαζίδης ( Gerald Croft ) κρατά το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Αρχικά ως δήθεν χαζοχαρούμενος γαμπρός και μετά το πέρας της ανάκρισης ως πραγματικά ταραγμένος νέος ο οποίος εχει να διαλέξει ανάμεσα στη παραδοχή και τη λήθη. Στο ίδιο μοτίβο η ερμηνεία της Άννυ Ευαγγέλου ( Sheila Birling ). Θαμπωμένη από τα λούσα και την σιγουριά της ευτυχίας βλέπει τα πάντα να γκρεμίζονται. Ίσως η μόνη που αναλογίζεται τις ευθύνες και δεν ψάχνει για δικαιολογίες.
Αναλογιζόμενη τη θεση της γυναίκας τοτε σε σχέση με τη δική της κατάσταση. Μεγάλη αποκάλυψη ο Εμμανουήλ Στεφανουδάκης ( Eric Birling ) στο ρόλο του Βενιαμίν της οικογενείας. Σίφουνας επι σκηνής, ενεργητικός σε όλες τις μεταπτώσεις που επιτάσσει ο χαρακτήρας του ρόλου. Βρισκόταν παντού μέσα στο έργο λες και κρατούσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο χωρίς να το γνωρίζει. Φωνάζει και χτυπιέται για το δίκαιο ενώ γνωρίζει ότι δεν έχει καμιά ελπίδα να επικρατήσει.
Ο Άπος Κυπραίος ( Inpector Goole ) είχε δύσκολο έργο. Ο Επιθεωρητής Goole ( παράφραση του ghoul που σημαίνει δαίμονας, φάντασμα, στοιχειό, χτικιό αν προτιμάτε) δεν είναι πραγματικό πρόσωπο. Είναι η φωνή της συνείδησης του καθενός από εμάς. Είναι ο ενορχηστρωτής του έργου. Δεν ήρθε να συλλάβει τον ένοχο. Ήρθε να σκαλίσει τα μυαλά των εμπλεκομένων, να αφυπνίσει την ενσυναίσθηση μέσα τους, να τους αναστατώσει. Ο ίδιος να παραμείνει ατάραχος μέχρι το τέλος όπου ο ρόλος του παίρνει ανθρώπινη υπόσταση. Δ
εν αρκεί η επιφανειακή σοβαρότητα, η στάση σώματος και το βλοσυρό ύφος. Σε μια από τις τελευταίες φράσεις του ( είμαστε μέλη ενός σώματος/ είμαστε υπεύθυνοι ο ένας για τον άλλο), η φράση που είναι το αποκορύφωμα της δραματικής εξέλιξης και τραγικότητας του έργου ο ίδιος περνάει αδιάφορος και αποχωρεί από τη σκηνή σαν να είχε ξεχάσει κάτι στα παρασκήνια.
Νομίζω ότι η ερμηνεία του David Thewlis στη τηλεοπτική μεταφορά του 2015 ίσως είναι ένας καλός οδηγός. Για το τέλος άφησα τη Κατερίνα Σκυλογιάννη ( Eva Smith ) που σίγουρα είχε το πιο δύσκολο έργο μιας και ο ρόλος της δεν έχει κείμενο. Στη τηλεοπτική μεταφορά αυτό καλύπτεται με τα ενδιάμεσα της ανάκρισης flashback. Αυτά καθοδηγούν το θεατή και δίνουν υπόσταση στο συμβολικό ρόλο.
Το πρόβλημα ξεπεράστηκε εξαιρετικά από την ομάδα. Χορός, κινησιολογία και άηχες κραυγές. Σαν αερικό έτρεχε πάνω στη σκηνή. Φώναζε βοήθεια χωρίς να την ακούμε. Κυκλοφορούσε ανάμεσα μας χωρίς να δίνουμε σημασία. Κάθισε δίπλα μας να δει και αυτή την εξέλιξη του έργου. Θα ζήσω? Υπάρχει ελπίδα? Εδώ είμαι υπάρχω. Πραγματικά μοναδικό.
Γιατί η Eva Smith δεν είναι πραγματικό πρόσωπο , είναι η κάθε γυναίκα που κακομεταχειρίζεται στο χώρο εργασίας. Αυτές που μένουν μόνες τους γιατί έχουν θάρρος και αξιοπρέπεια. Αβοήθητες, αόρατες πολλές φορές πασχίζουν να ακουστούν κι όσο αντέξουν.
Τα σκηνικά της παράστασης στο πνεύμα της εποχής αλλά διεκπεραιωτικά. Κοστούμια προσεγμένα σύννομα με τις τάσεις της εποχής χωρίς να φαίνονται υπερβολικά ή παράταιρα.
Η μουσική ενδιαφέρουσα και ατμοσφαιρική ταίριαξε στη παράσταση. Το κοντραμπάσο μου θύμισε πολύ τις δουλείες του Γιώργου Χριστιανάκη.
Εν κατακλείδι Ο Επιθεωρητής Έρχεται είναι μια παράσταση που θα σας αφήσει ικανοποιημένους. Είτε έχετε δει το θεατρικό σε άλλη σκηνή, είτε έχετε επαφή με τις τηλεοπτικές μεταφορές. Το έργο από τη δομή του μοίρασε ίδιο χρόνο σε όλους τους ηθοποιούς. Υπογραμμίζοντας ότι η παράσταση είναι ομαδικό πόνημα. Όλα αυτά μέσα στο ζεστό και φιλόξενο χώρο του Μικρού Κεραμικού.
Κάτι σαν υστερόγραφο για το τέλος. Είναι δική μου αίσθηση και δεν είναι δόκιμο να την ενστερνιστείτε. Από τη πρώτη επαφή με το έργο ασυναίσθητα έκανα παραλληλισμό με το κλασσικό παραμύθι του Dickens A Christmas Carol. Η γνωστή ιστορία του Σκρούτζ που τον επισκέπτονται τρία πνεύματα για να τον ανακρίνουν και να τον κρίνουν τελικώς. Όπως τρία είναι τα μέρη της πρώτης εκδοχής του θεατρικού του Priestley.
H ευτυχής κατάληξη, στη περίπτωση του Dickens, ενώ ο χρόνος φαίνεται ότι λιγοστεύει και δεν υπάρχει ελπίδα είναι το αποκορύφωμα της δράσης. Άρα ο χρόνος είναι το ζήτημα. Στην περίπτωση που εξετάζουμε υπάρχει χρόνος αλλά δεν το γνωρίζουν οι πρωταγωνιστές.
Ο επιθεωρητής δίνει μια δεύτερη ευκαιρία για να αλλάξουν μυαλά, να ελέγξουν τη συνείδηση τους. Η κατάληξη του έργου είναι στα χέρια τους και το αγνοούν γιατί έφυγε πάνω από τα κεφάλια τους ο κίνδυνος, η ντροπή, το σκάνδαλο. Περίμενα να λάβω την ίδια αίσθηση και στη χθεσινή παράσταση. Αυτή που δίνει στο θεατή τροφή για σκέψη. Υπάρχει χρόνος? Είμαστε έτοιμοι να τον διαθέσουμε?
Καλη θεαση
