Η Λούλα Αναγνωστάκη, μια από τις πιο σημαντικές και δυναμικές μορφές της νεοελληνικής δραματουργίας, γράφει στα 1982 την σπαρακτική και σπαρταριστή «Κασέτα». 40 περίπου χρόνια μετά τη θρυλική παράσταση του Κάρολου Κουν και 20 χρόνια μετά το τελευταίο ανέβασμα του στην Αθήνα, «Η Κασέτα», το ανατρεπτικό και αναρχικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη, επιστρέφει στη σκηνή του Θεάτρου Σταθμός. Σκηνοθετεί – στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής στο πανεπιστήμιο του Ηull με τίτλο «Η πνευματική παρακαταθήκη της Λούλας Αναγνωστάκη» – ο Μάνος Καρατζογιάννης, έχοντας στο ενεργητικό του τη μακρόχρονη εργασία του πάνω στη δραματουργία της Αναγνωστάκη (Η Κασέτα, Η Παρέλαση, Ο ήχος του όπλου, Ο Ουρανός κατακόκκινος, Σ’ εσάς που με ακούτε, Δωμάτια Μνήμης, Ενέδρες της Ζωής – Λούλα Αναγνωστάκη mixage, Στην Πόλη της Λούλας Αναγνωστάκη, Εντευκτήριο: Αφιέρωμα Λούλα Αναγνωστάκη). Την εξαιρετική διανομή απαρτίζουν ηθοποιοί της παλαιότερης αλλά και της νεότερης γενιάς.
Σημείωμα συγγραφέα
Τα πρόσωπα του έργου προέρχονται από τον οικείο γύρω μας κοινωνικό χώρο. Μετέωροι, ανάμεσα στην πρωτόγονη ύπαιθρο, απ’ όπου κατάγονται και το αφιλόξενο τοπίο της πόλης, απ’ όπου μετανάστευσαν, εντάσσονται στο μεγάλο πλήθος των Νεοελλήνων. Κάτοικοι των παρυφών της πρωτεύουσας – αλλά και ακατάπαυστα κυκλοφορώντας στο κέντρο της – προσπαθούν να επιβιώσουν με έναν σπασμωδικό και εύθραυστο ρεαλισμό. Χρησιμοποιώντας βιαστικά τα καινούργια πρότυπα, που αφειδώς, τους προσφέρονται υποχρεώνονται να υπάρξουν με «μικρές» καθημερινές πράξεις. Μέσα όμως σε αυτές τις μικρές πράξεις συμπιέζεται ένας αρχέγονος ψυχισμός, που με αμετάλλακτα τα δικά του συναισθηματικά και φυλετικά στοιχεία, εξακολουθεί να διατηρείται μέσα τους. Τότε τα πρόσωπα αισθάνονται αδικαίωτα, συνειδητοποιούν ότι δεν είναι ευτυχισμένα, χωρίς να είναι σε θέση να αντιληφθούν τα αίτια, η ζωή τους χάνεται στο τίποτα. Το πρόσωπο που έχει την κασέτα είναι το μόνο που φαίνεται να ξέρει. Με αγωνία βιώνει τον χάσιμο, την εξαφάνιση της ζωής. Αποκομμένος μέσα του από κάθε καθημερινότητα, συνειδητοποιεί την αναγκαιότητα της Μεγάλης Πράξης, που θα τον δικαιώσει σαν ύπαρξη. Πολύ μακριά από τους άλλους, περιτριγυρισμένος όμως ασφυκτικά από αυτούς, μοιάζει να είναι, από την αρχή ως το τέλος, ο πιο δυνατός και μαζί ο πιο αδύναμος.
Λούλα Αναγνωστάκη
Σημείωμα Σκηνοθέτη
Αν μπορούσα να χωρέσω σε ένα έργο όλο μου τον ενθουσιασμό, την πνευματική αναζήτηση αλλά και την αγωνία μου, αυτό θα ήταν αναμφίβολα η «Κασέτα». Όχι μόνο γιατί βγήκα στο θέατρο με αυτό, μαθητής ακόμα, στο πλευρό του δασκάλου μου Γιώργου Αρμένη, αλλά γιατί τότε γνώρισα για πρώτη φορά τη Λούλα Αναγνωστάκη, η οποία καθόρισε τον τρόπο που σκέφτομαι από τα πρώτα μου ήδη βήματα ως ηθοποιός και αργότερα ως σκηνοθέτης. 20 χρόνια σχεδόν μετά την πρώτη μου επαφή μαζί του, θέλησα να ανεβάσω ξανά το έργο – ίσως γιατί τον ενθουσιασμό μου διαδέχεται πια μια αγωνία όλο και πιο έντονη, για όσα συμβαίνουν γύρω μας και μέσα μας. Σήμερα που κυριαρχεί ένα έντονο χνάρι εμφύλιας διαμάχης κάτω από οποιαδήποτε δημόσια συζήτηση, είτε πρόκειται για έναν μεταρρυθμιστικό νόμο, είτε για μια δήλωση ενός προβεβλημένου προσώπου ή ακόμα και για μια μορφή σάτιρας, η επικαιρότητα του έργου είναι συγκλονιστική. Κι όσο συνεχίζουμε να υποτιμάμε επιδεικτικά ο ένας τον άλλο μέσα στην ασφυκτική μας καθημερινότητα, αναζητώντας τη μεγάλη πράξη μόνο στη σφαίρα της ουτοπίας, η ομοψυχία αντί για προϋπόθεση θα εξακολουθεί να είναι συλλογικό αλλά και προσωπικό ζητούμενο ανέφικτο.
Μάνος Καρατζογιάννης
