“ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΤΡΕΛΟΥ” ΑΠΟ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΣΑΒΒΑΤΟ & ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ

Η Παράσταση

Ο δημόσιος υπάλληλος Αξέντι Ιβάνοβιτς Προπίτσιν, διηγείται στιγμές από τη ζωή του, μέσα από ένα ιδιόρρυθμο ημερολόγιο, εστιάζοντας σε διάφορους σημαντικούς “σταθμούς”, όπως την εργασία, τον έρωτα, την αγάπη του για την τέχνη, την ανάγκη για κοινωνική ανέλιξη και καθώς ξεφυλλίζει τις σελίδες του, οδηγείται σε αδιέξοδα, συγκρούσεις, ματαιώσεις σε σημείο που χάνει τον έλεγχο, συγχέει την πραγματικότητα με την ψυχική του παραφορά, ανακυρήσσει τον εαυτό του βασιλιά, βιώνει ανεξήγητα  βασανιστήρια μέχρι να βρει μια φαινομενική και πρόσκαιρη γαλήνη στην αγκαλιά της μητέρας του.

Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης δίνει σάρκα και οστά στον ήρωα του έργου και βιώνει με ρεαλισμό, δύναμη και ευαισθησία όλο το φάσμα και τις αποχρώσεις ενός ψυχωτικού ατόμου μέσα από μια περιπετειώδη αναπαράσταση-αναβίωση ενός ιδιότυπου και πολυτάραχου ημερολογίου.

Σκηνοθετικό σημείωμα

Το αριστούργημα του Νικολάι Γκόγκολ “Το ημερολόγιο ενός τρελού” έχει ανέβει στο θέατρο αρκετές φορές και με διάφορες προσεγγίσεις. Ο συγγραφέας βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε άρθρα εφημερίδων για τρόφιμους ψυχιατρικών ασύλων.

 Τι σημαίνει όμως τρέλα; Μήπως είναι ένας μηχανισμός διαφυγής από μια αβάσταχτη πραγματικότητα;

Πόσα ευδιάκριτα είναι τα όρια ανάμεσα στη λογική και τον παραλογισμό;

Η συνεχής προσπάθεια ελέγχου και συγκρότησης μιας ανικανοποίητης ζωής μπορεί να οδηγήσει στη ψυχική εξουθένωση και τελικά στην τρέλα;

Όταν λέμε ότι αυτός είναι τρελός, εννοούμε κάποιον που σκέφτεται και λειτουργεί με κανόνες που ορίζει μια ιδιαίτερη περιοχή του θυμικού του και που δύσκολα μπορεί να συνδεθεί με τους γύρω του ή απλώς έναν άνθρωπο που έχει έναν διαφορετικό τρόπο θέασης του κόσμου;

Ο Αξέντι, μας παίρνει από το χέρι και μας οδηγεί στις πολυάριθμες και δαιδαλώδεις διαδρομές του μυαλού και της ψυχής του. Βλέπουμε έναν άνθρωπο που διακαώς θέλει να ανοίξει τα “φύλλα” της ψυχής του και να συνομιλήσει με τον εαυτό του για την ίδια του ζωή. Για τις επιθυμίες του, τις ανάγκες του, τις φοβίες του, τις ενοχές του, τις ματαιώσεις, τις απώλειες, τα πάθη του. Για γεγονότα που τον στιγμάτισαν. Γελάει, κλαίει, θυμώνει, φωνάζει, δονείται, ερωτεύεται, ησυχάζει, ονειρεύεται, διασκεδάζει, αγωνίζεται και αγωνιά, φοβάται, υποφέρει, συντρίβεται, ελπίζει και απελπίζεται.

Κι ενώ εκ πρώτοις φαίνεται να κινείται στον χώρο του ως “φυσιολογικός”, στην πορεία όμως διαπιστώνουμε, μέσα από την κλιμακωτά οριακή συμπεριφορά του και τη χρήση του αυστηρά οριοθετημένου χώρου του, πως πάσχει από κάποια ψυχική νόσο.

Δείχνει να είναι στον “κόσμο” του και αυτόν τον κόσμο βγάζει έξω από τα βάθη μιας σκοτεινής “ντουλάπας” ως σπαράγματα μιας δύσκολης ζωής, όπου κυριαρχεί η απελπισία, ο πόνος, η απόρριψη, η ταπείνωση. Αλλά και η ελπίδα ότι το τοπίο θα αλλάξει.

 Μόνες χαρές ο έρωτας, αν και ανεκπλήρωτος και το θέατρο. Δίνει τη δική του παράσταση μέσα από ένα σκηνικό χώρο που λειτουργεί ως καταφύγιο αλλά και βήμα για να εκφραστεί και να βγάλει τα εσώψυχά του. Με δράσεις που μπορεί να επαναλαμβάνονται αένεα και σαν να τις παρακολουθούμε μέσα από την κλειδαρότρυπα. Ουσιαστικά έχει δημιουργήσει ένα προσωπικό κελί και ανασύρει τις αναμνήσεις της εγκιβωτισμένης του ζωής μέχρι να φτάσει στην αντίπερα όχθη.

Ποια βαθιά μειονεξία τον έχει οδηγήσει σε αυτό το ψυχικό αδιέξοδο; Μήπως η τεράστια μοναξιά που βιώνει άνοιξε την “πόρτα” στην κατάθλιψη; Είναι σε θέση να βλάψει τον εαυτό του και τους άλλους; Βρίσκεται σε άσυλο ή στο δωμάτιό του;

Είναι καταθλιπτικός, σχιζοφρενής, μανιακός;

Σίγουρα είναι αβοήθητος. Δύο γυναικείες φιγούρες βρίσκονται ανάμεσά του, τον στοιχειώνουν και του δίνουν κουράγιο. Η γυναίκα που ερωτεύτηκε και η μητέρα του.

Μήπως τελικά είναι ένας υπέρμετρα ευαίσθητος και ρομαντικός άνθρωπος; Ένα ανώριμο πλάσμα, προσκολλημένο στην εφηβεία, εξαρτημένο και αγκυλωμένο στη μητρική φροντίδα και που εμφανώς δεν έχει αποκοπεί από τον ομφάλιο λώρο; Μήπως αναζητά την φυγή γιατί δεν αντέχει άλλο αυτόν το σκληρό κόσμο;

Πόσα κοινά στοιχεία έχουμε εμείς με τον Αξέντι; Τουλάχιστον ως προς την αφετηρία μιας ψύχωσης. Πόσοι έχουμε βιώσει κοινωνικό αδιέξοδο, αποκλεισμό, έναν έρωτα χωρίς ανταπόκριση;

Και τελικά πώς στεκόμαστε απέναντι σε ένα ψυχικά άρρωστο άτομο; Του δίνουμε μια αγκαλιά ή του γυρνάμε με ευκολία την πλάτη στιγματίζοντάς το;

Με όχημα ένα κλασικό έργο, ένα ιδιαίτερο σκηνικό (ιδέα Σοφίας Καραγιάννη) και με έναν ηθοποιό πολυεργαλείο βουτάμε στα βαθιά της ψυχής του Αξέντι Ιβάνοφ Προπίτσιν.