H LAMIA BEDIOUI ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

                                       Αφιέρωμα στον Τυνήσιο παραμυθά   Abdel Aziz el Aroui (1898-1971).

Η αφήγηση ιστοριών και παραμυθιών διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση της παράδοσης της Τυνησίας και υπήρξε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων εκεί, όπως εξάλλου και του υπόλοιπου αραβικού κόσμου. Στις ιστορίες αυτές εμφανίζονται άνθρωποι από διάφορες κοινωνικές δομές, αλλά και ζώα και φανταστικά πλάσματα, όπως δράκοι και αγαθά ή πονηρά τζίνι (djinn). Οι χαρακτήρες δρουν με σκοπό την αναζήτηση είτε του πλούτου και της εξουσίας είτε της αγάπης και της ευτυχίας. Συνήθως, οι ήρωες επικρατούν χάρη στην εξυπνάδα, το κουράγιο και την αποφασιστικότητά τους, ενώ ορισμένες φορές λόγω της πονηριάς τους. Στις ιστορίες αντανακλάται η μνήμη και η φαντασία του λαού, παραδίδονται μαθήματα ζωής και εκθειάζονται πανανθρώπινες αξίες.

Για αιώνες, παραμυθάδες σύχναζαν σε καφενεία και πλατείες. Ήδη από τον 13ο αιώνα, οι ιδιοκτήτες καφενείων τους καλούσαν να ζωντανέψουν τη βραδιά των θαμώνων προσελκύοντας τους λάτρεις των ιστοριών και των παραμυθιών. Ο παραμυθάς, καθισμένος σε μια εξέδρα και κρατώντας ένα μπαστούνι στο χέρι, εξιστορούσε τα παραμύθια του, ενώ κάθε βράδυ πληθώρα κόσμου συγκεντρώνονταν εκεί για να διασκεδάσει, να ονειρευτεί και να διδαχτεί. Το άκουσμα παραμυθιών λοιπόν υπήρξε μια καθημερινή ψυχαγωγία που εμπεριείχε κοινωνικά διδάγματα.

Στα μέσα του 20ου αιώνα, η παράδοση αυτή άρχισε να παρακμάζει με την εμφάνιση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, τα οποία σταδιακά αντικατέστησαν τους αφηγητές στα καφενεία. Την ίδια εποχή, πραγματοποιήθηκε η ανεξαρτητοποίηση της Τυνησίας από τη Γαλλία (1956) που συνοδεύτηκε από μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού της χώρας. Σ’ αυτό το πλαίσιο, παραδοσιακές δομές και συνήθειες περιορίζονταν, λογοκρίνονταν και συχνά εξαλείφονταν. Ένας ολόκληρος κόσμος, που αποτελούνταν από μάντεις, χαρτοπαίκτες, γητευτές φιδιών, εκπαιδευτές μαϊμούδων, εμπόρους θεραπευτικών βοτάνων και κάθε είδους πλανόδιων, βρέθηκε αποκλεισμένος από τις πλατείες, και μαζί μ’ αυτούς και οι παραμυθάδες.

Ο μόνος που κατόρθωσε να συνεχίσει να μεταδίδει την αφηγηματική παράδοση ήταν ο παραμυθάς Abdel Aziz el Aroui (1898-1971), ο οποίος στις αρχές της δεκαετίας του ’60 αφηγούνταν ιστορίες στο σταθμό της Εθνικής Ραδιοφωνίας. Με την αφηγηματική του πείρα και την ήρεμη κι ευχάριστη φωνή του, κρατούσε τους ακροατές μαγεμένους κάθε Κυριακή κι αυτοί ξαναζούσαν τις αναμνήσεις του παλιού καιρού και του χαμένου παραδείσου της παιδικής τους ηλικίας. Στη μνήμη εκείνου του σπουδαίο παραμυθά αφιερώνονται τα παραμύθια του προγράμματος.

                                              Μουσικοί

 Lamia Bedioui : αφήγηση και τραγούδι .

Γιώργος Βουρνάς : ούτι .