Το βραβείο απονέμεται κάθε χρόνο για εξαιρετικά δημοσιεύματα που προωθούν ή υπερασπίζονται τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ΕΕ, όπως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola δήλωσε: «Οι δημοσιογράφοι πρέπει να είναι ελεύθεροι να κάνουν τη δουλειά τους. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο. Κάθε χρόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανανεώνει τη δέσμευσή του για την προάσπιση της ελευθερίας των ΜΜΕ και του Τύπου, αποτίοντας φόρο τιμής στην ατρόμητη δημοσιογράφο Daphne Caruana Galizia. Η Daphne μπορεί να δολοφονήθηκε, αλλά το πνεύμα της παραμένει ζωντανό στο έργο δημοσιογράφων που, όπως και εκείνη, υπερασπίζονται την αλήθεια, τον πλουραλισμό και τη δικαιοσύνη. Το βραβείο αυτό τους ανήκει».
Το βραβείο είναι ανοιχτό σε επαγγελματίες δημοσιογράφους, είτε ατομικά είτε ομαδικά, από οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Δεκτές γίνονται δημοσιογραφικές δουλειές που έχουν δημοσιευτεί ή μεταδοθεί σε μέσα ενημέρωσης με έδρα σε οποιοδήποτε από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Στόχος είναι να υποστηριχθεί και να αναδειχθεί η σημασία της επαγγελματικής δημοσιογραφίας για τη διασφάλιση των θεμελιωδών αρχών και αξιών της ΕΕ.
Ο νικητής επιλέγεται από ανεξάρτητη επιτροπή που αποτελείται από εκπροσώπους του Τύπου και της κοινωνίας των πολιτών από τα 27 κράτη μέλη, καθώς και εκπροσώπους των μεγαλύτερων δημοσιογραφικών ενώσεων της Ευρώπης. Η τελετή απονομής διοργανώνεται κάθε χρόνο γύρω στις 16 Οκτωβρίου, ημερομηνία δολοφονίας της Daphne Caruana Galizia.
Το βραβείο και το χρηματικό έπαθλο των 20.000 ευρώ αποδεικνύουν έμπρακτα τη στήριξη που παρέχει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην ερευνητική δημοσιογραφία και τη μεγάλη σημασία που αποδίδει στην ελευθερία του Τύπου. Τα τελευταία χρόνια, το Κοινοβούλιο έχει κρούσει επανειλημμένως τον κώδωνα του κινδύνου για τις προσπάθειες που γίνονται, τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ, να φιμωθούν δημοσιογράφοι.
Οι ευρωβουλευτές έχουν πολλάκις καταγγείλει τις επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων, ιδίως από πολιτικά πρόσωπα, σε πολλά κράτη μέλη ζήτησαν από την Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία κατά των καταχρηστικών αγωγών. Τον Φεβρουάριο του 2024 εγκρίθηκαν οι πρώτοι κανόνες για την αντιμετώπιση των «SLAPPs». Τον Μάρτιο, το Κοινοβούλιο έδωσε επίσης το «πράσινο φως» στον ευρωπαϊκό κανονισμό για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, μια νέα νομοθετική πράξη για την προστασία των δημοσιογράφων και της ελευθερίας του Τύπου στην ΕΕ.
Οι δημοσιογράφοι μπορούν να υποβάλουν τα άρθρα τους ηλεκτρονικά στη διεύθυνση https://daphnejournalismprize.eu/ έως τις 31 Ιουλίου 2024, 12 μ.μ. (ώρα Κεντρικής Ευρώπης).
Ποια ήταν η Daphne Caruana Galizia
Η Daphne Caruana Galizia ήταν Μαλτέζα δημοσιογράφος, μπλόγκερ και ακτιβίστρια κατά της διαφθοράς. Στην επαγγελματική της πορεία είχε αποκαλύψει εκτενείς πληροφορίες για θέματα που αφορούσαν τη διαφθορά, το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, το οργανωμένο έγκλημα, την πώληση «χρυσών διαβατηρίων» σε υπηκόους τρίτων χωρών και την εμπλοκή της μαλτέζικης κυβέρνησης στο σκάνδαλο των «εγγράφων του Παναμά». Έχοντας δεχτεί επανειλημμένως παρενοχλήσεις και απειλές, η δημοσιογράφος δολοφονήθηκε στις 16 Οκτωβρίου του 2017, όταν εξερράγη βόμβα που είχε τοποθετηθεί στο αυτοκίνητό της. Η κατακραυγή για τον τρόπο με τον οποίο οι αρχές της χώρας χειρίστηκαν τη διερεύνηση της δολοφονίας οδήγησε τελικά στην παραίτηση του πρωθυπουργού Joseph Muscat. Εκφράζοντας την αποδοκιμασία τους για τις παραλείψεις κατά τη διεξαγωγή των ερευνών, τον Δεκέμβριο του 2019 οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση.
Τον Οκτώβριο του 2023, έξι χρόνια μετά τη δολοφονία της, το Κοινοβούλιο εξέφρασε την ανησυχία ότι δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην υπόθεση της δολοφονίας της. Οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν τη λύπη τους για το γεγονός ότι οι έρευνες οδήγησαν σε τρεις μόνο καταδίκες και επέμειναν ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να προσαχθούν στη δικαιοσύνη
Το Βραβείο Daphne Caruana Galizia Prize απονέμεται κάθε χρόνο περίπου στις 16 Οκτωβρίου, επέτειο της δολοφονίας της δημοσιογράφου ©ΕΚ
