Η Diamanda Galás μόλις κυκλοφόρησε το νέο της άλμπουμ Diamanda Galás in Concert μέσω του label Intravenal Sound Operations.
Το άλμπουμ περιλαμβάνει επιλεγμένες ηχογραφήσεις από παραστάσεις στο Thalia Hall του Σικάγο και στο Neptune Theatre στο Σιάτλ το 2017.
Το Diamanda Galás in Concert δεν είναι απλά ένα live album. Χρησιμοποιώντας πιάνο και το πλήρες εκφραστικό εύρος της εξαιρετικής φωνής της, η τραγουδίστρια, συνθέτρια και πιανίστρια αφαιρεί την παρηγορητική πατίνα του χρόνου, της παράδοσης και της υφολογικής σύμβασης για να εκθέσει και να εκφράσει το ακατέργαστο ανθρώπινο συναίσθημα που είναι η ζωντανή καρδιά ενός τραγουδιού.
To Diamanda Galás in Concert εξερευνά ένα εκλεκτικό φάσμα υλικού: ρεμπέτικα, σόουλ, ραντσέρα, κάντρι και ελεύθερη τζαζ, που οι παθιασμένες ερμηνείες της αποκαλύπτουν την κρυμμένη συγγένειά τους. Τέσσερα από τα τραγούδια, «O Πρόσφυγας», «La Llorona», «Let My People Go» και «Άνοιξε Πέτρα» είναι γραμμένα από και αναφέρονται στους εγκαταλελειμμένους, απόκληρους και εξευτελισμένους. Τα άλλα τρία είναι σκληρά ερωτικά τραγούδια.
Ακούστε την ερμηνεία της στο “She” του Bobby Bradford , στο οποίο η Galás δίνει πλήρη ελευθερία στη φωνή της, καθώς το επιβλητικό και βροντερό παίξιμό της στο πιάνο εξερευνά τα παράφωνα όρια της free jazz και του bebop.
Τα τραγούδια στο Diamanda Galás in Concert προέρχονται από διαφορετικές πηγές. Καθοριστικής σημασίας για την ερμηνεία της είναι τα είδη τραγουδιών με αρχαίες ρίζες, κυρίως τον αμανέ, τον φωνητικό αυτοσχεδιασμό ελληνικής προέλευσης από την Ανατολία. Ο αμανές μπορεί να οριστεί ως μια τελευταία προσευχή προς τη μητέρα από έναν ετοιμοθάνατο στρατιώτη, με την ίδια τη λέξη να προέρχεται πιθανώς από την ελληνική λέξη “μάνα”. Ηχώ του αμανέ μπορεί να ακουστεί στο Adhan, το ισλαμικό κάλεσμα για προσευχή, αλλά στην προέλευση είναι ένας αρχέγονος θρήνος, εκφράζοντας θλίψη και απώλεια. Η προέλευση του αμανέ είναι αρχαϊκή, το πνεύμα του άμεσο και διαχρονικό.
Το Diamanda Galás in Concert πλαισιώνεται από ένα ζευγάρι ελληνικών τραγουδιών, όπως το πρώτο τραγούδι του άλμπουμ «Ο Πρόσφυγας ». Το τραγούδι έγινε δημοφιλές το 1977 από τον Μανώλη Αγγελόπουλο. Η Galás δεν αναπαράγει το αρχικό μουσικό ύφος και ρυθμό αλλά αποκαλύπτει τη φρίκη και την απώλεια που είναι η ουσία του τραγουδιού. «Ο Πρόσφυγας» δεν είναι απλώς ένας ύμνος για τους πρόσφυγες, αλλά ένα μνημείο της εσκεμμένα αγνοημένης Γενοκτονίας των Ελλήνων του 1914-23. Τα φανταστικά λόγια ενός επιζώντος στην πυρπόληση του λιμανιού της Σμύρνης ή ενός ανθρώπου που αναγκάστηκε από τους Νεότουρκους σε μια πορεία θανάτου στην Ανατολία και τη Συρία. Ο πρωταγωνιστής του αναζητά την παρηγοριά ενός παιδιού που του τραγουδά ένα τελευταίο αμανέ πριν από το θάνατό του.
Όχι μια μεμονωμένη θηριωδία, αλλά το αποκορύφωμα της εξάλειψης από το τότε νεοσύστατο τουρκικό κράτος των ελληνικών, ασσυριακών, αρμενικών, γιαζίντι και αζερικών λαών από τη Μικρά Ασία, η πυρπόληση της Σμύρνης και ο τρόμος που ακολούθησε – είναι γνωστό στην Ελλάδα ως Το Ολοκαύτωμα.
Το Ολοκαύτωμα στοιχειώνει τον Galás εδώ και χρόνια. Η Galás αναφέρθηκε στις γενοκτονίες των Ανατολικών Ορθοδόξων στο διπλό άλμπουμ της Defixiones: Will and Testament του 2003, αλλά ο πρόσφατος στραγγαλισμός της Ελλάδας, που σύρθηκε μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, έχει καταστήσει αυτό το έργο πνευματική εντολή. Επιπλέον, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πρέπει να συνεχίσει να ζει υπό «αυστηρά μέτρα» και να μην λαμβάνει τα κεφάλαια που προορίζονται για αυτούς. Ένα διαχρονικό παράδειγμα.
Η ΕΕ δεν μπορεί να συνεχίσει να ζητά από την Ελλάδα να παράσχει την χωρίς τέλος περίθαλψη για τον αυξανόμενο αριθμό των θρησκευτικά διωκόμενων προσφύγων που καταφεύγουν στην Ευρώπη.
Είναι καιρός να μελετήσουμε την επιταχυνόμενη θρησκευτική δίωξη στην Αφρική, καθώς και στη Μέση Ανατολή. Μέχρι να εφαρμοστεί σοβαρά μια λύση σε αυτό το πρόβλημα, το μέλλον της Ελλάδας είναι βέβαιο.
Η Τουρκία, η οποία αρνείται να δεχτεί περισσότερους Σύριους μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, τους προωθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια στα φτωχά ελληνικά νησιά της Λέσβου, της Σάμου, της Κω και της Χίου υπό αστυνομική φρούρηση. Εδώ εγκαταλείπονται για αόριστο χρονικό διάστημα, αναζητώντας βοήθεια από τον απροετοίμαστο, φτωχό και ηλικιωμένο πληθυσμό των νησιών, ο οποίος αγωνίζεται να τους βοηθήσει, μη μπορώντας πλέον να χρηματοδοτήσει τη δική του περιουσία.
Μέχρι σήμερα, οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας εξακολουθούν να καθορίζονται από τα γεγονότα πριν από έναν αιώνα. Ο καταπιεστικός δεξιός εθνικιστής πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαλύει τη δημοκρατία. Η Galás δηλώνει: «Ο Ερντογάν έχει εδώ και χρόνια φυλακίσει, βασανίσει και εκτελέσει πολλές χιλιάδες Τούρκους δημοσιογράφους, συγγραφείς, δασκάλους, φοιτητές, κυβερνητικά στελέχη ως ύποπτους προδοσίας. Κατέχοντας το 95% του τουρκικού Τύπου έχει καταστήσει αποφάσεις όπως τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί – τη βεβήλωση και το re-branding της πιο σεβαστής Ανατολικής Ορθόδοξης εκκλησίας στον κόσμο – μια μάσκα για μια αποτυχημένη οικονομία και την απώλεια δημοτικότητας στον λαό του. Οι νέοι φοιτητές αντιδρούν στη συφιλιδική συνθηματολογία του και καυχιούνται για την επανεξέταση των τουρκικών γενοκτονιών εναντίον των “gabur” (απίστων)».
Ο Galás προσθέτει: «Το γεγονός ότι η λέξη “gabur” είναι παράνομη για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν προβληματίζει τον ερπετοειδή εγκέφαλό του». Και έτσι ο θρήνος της Diamanda Galás για τους νεκρούς της Σμύρνης δεν είναι απλώς ένα μνημόσυνο, αλλά μια πράξη νεκρομαντείας που δίνει φωνή στον εγκαταλελειμμένο απόκληρο.
Η βιωματική ερμηνεία της στη soul μπαλάντα του Ronnie Earl, “A Soul That’s Been Abused”, φέρνει μια έρημη ένταση και μια ανατριχιαστική επίγνωση στο “Pardon Me, I’ve Got Someone To Kill” του Johnny Paycheck. Το επιβλητικό «She», γραμμένο από τον Bobby Bradford, κορνετίστα και τρομπετίστα με το συγκρότημα του πρωτοπόρου της free jazz Ornette Coleman, δείχνει την Galás σε πλήρη φωνητική ελευθερία.
Στην Ελλάδα τα μοιρολόγια είναι ο θρήνος της γυναίκας για τους νεκρούς. Οι μοιρολογίστρες είναι συνήθως οι φύλακες της ζωής στον ελληνικό πολιτισμό, περιθωριοποιούνται και αποφεύγονται από τους άνδρες μέχρι να χρειαστούν οι ιδιαίτερες δεξιότητές τους για να εκφράσουν τον πόνο και την απώλεια της κοινότητας και να αναπαύσουν τις ψυχές των νεκρών. Η απήχηση τους στην καριέρα της Diamanda Galás είναι προφανής και δεν χρειάζεται να κάνουμε παραλληλισμούς με τις βαθιές και άβολες αλήθειες που έχει πει για τον πόλεμο, τη γενοκτονία ή την επιδημία του AIDS. Η ίδια η Μανιάτισσα μητέρα της αναγνώρισε από νωρίς το στοιχείο του μοιρολογιού στα τραγούδια της, αναφωνώντας: «Τραγουδάς τα μοιρολόγια!» Είναι ταιριαστό, λοιπόν, που ο Galás κλείνει το άλμπουμ με ένα άλλο ελληνικό τραγούδι με στοιχεία μοιρολογιού, το “Άνοιξε Πέτρα”.
Αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά την ικανότητα της να κατοικεί στο πνεύμα ενός τραγουδιού, το “Άνοιξε Πέτρα” είναι, όπως και το “La Llorona”, το τραγούδι μιας εγκαταλελειμμένης και προδομένης γυναίκας. Εγκαταλελειμμένη από τον αρραβωνιαστικό της, η πρωταγωνίστρια του τραγουδιού θρηνεί, ικετεύοντας την ταφόπλακα να ανοίξει για να μπορέσει να κρυφτεί από τους κατοίκους της πόλης που έχουν δει την ντροπή της. Και είναι ως “μάρτυρας” – με την αρχική σημασία αυτής της λέξης, «αυτός που βεβαιώνει» – και όχι απλώς ένας αδιάφορος θεατής, που η Diamanda Galás παρουσιάζει αυτό το ηλεκτρισμένο και βαθιά συγκινητικό άλμπουμ.
